Osmanlı Devleti'nde Baruthane-i Amire (XVIII. yüzyıl)

Genel Açıklama

VII. Dizi - Sayı 202

Daha önce Tersâne, Defterhâne ve Tophâne gibi kurumların XVIII. yüzyıl öncesi yapıları aydınlatıldığından hiç ele alınmamış bir konu olan Baruthâne-i Âmire'nin kurumsal yapısı ortaya konmaya çalışılmıştır. 

355 s, renkli resimler, Türkçe.

ÖNSÖZ
KISALTMALAR
KONU ve KAYNAKLAR

GİRİŞ: XVIII. YÜZYILDAN ÖNCE OSMANLI BARUTHANELERİ

A- İSTANBUL BARUTHANELERİ
    1- Atmeydanı Baruthanesi
    2- Kâğıthane Baruthanesi
    3- Okmeydanı Baruthanesi
    4- Şehremini Baruthanesi

B- İSTANBUL DIŞINDAKİ BARUTHANELER
    1- Gelibolu Baruthanesi
    2- Selanik Baruthanesi
    3- Bağdat Baruthanesi
    4- Budin Baruthanesi
    5- İzmir Baruthanesi
    6- Mısır Baruthanesi
    7- Temeşvar Baruthanesi
    8- Bor Baruthanesi

C- KALE BARUTHANELERİ
D- ÖZEL BARUTHANELER

BİRİNCİ BÖLÜM: BARUTHÂNE-İ ÂMİRE'NİN KURULUŞU VE TEŞKİLÂTI

A- BARUTHÂNE-İ ÂMİRE'NİN TARİHÇESİ

B- BARUTHÂNE-İ ÂMİRE BİNALARI
    1- Kalhaneler
    2- Sergihâne
    3- Perdahthâne
    4- Hamam
    5- Mahzen, Nöbet Kuleleri ve Cami
    6-Ahır

C- BARUTHÂNE-İ ÂMİRE PERSONELİ
    1- İdarî Personel
        a- Nazır
        b- Barutçubaşı
        c- Ruznamçeci
        d- Mübaşir 
        e- Katip
        f- Zabitler
    2- Teknik Personel
        a- Barutçu Neferleri
        b- Kükürtçüler
        c- Vezneciler
        d- Perdahtçılar, Çarkçılar, Kömürcüler
        e- Demirciler(Ahengirân)
        f - Kazancılar (Kazgancılar) 
        g- Marangoz
    3- Diğer Görevliler
        a- İmam ve Müezzin
        b- Seyis
        c- İskender Çelebi Bahçesi Ustası
        d- Hamallar
        e- Mavnacılar
        f - Baltacılar
        g- Nalbant
        h- Bekçiler
        ı - Saka

ÎKİNCİ BÖLÜM: BARUTHÂNE-İ ÂMİRE'NİN MALİ KAYNAKLARI

A- AVARIZ GELİRLERİ
    1- Avarız Bedeli
    2- Nüzul Bedeli

B- CİZYE GELİRLERİ

C- MUKATAA GELİRLERİ
    1- Âdet-i Ağnam Mukataası
    2- Resm-i Dönüm Duhân (Tütün) Mukataası

D- GÜMRÜK GELİRLERİ
E- BEDELİYELER
G- BEDELCİ TIMAR GELİRLERİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: BARUT ÜRETİMİNDE KULLANILAN HAMMADDELER VE MALZEMELER

A- HAMMADDELER 
    1- Güherçile
    2-Kükürt
    3- Odun Kömürü
    4- Odun
    5- Tuz

B- HAMMADDE TEMİNİ
    1- Güherçile Temini
    2- Kükürt Temini
    3- Odun Kömürü Temini
    4- Odun Temini

C- HAMMADDE TEMİNİNDE KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER
    1- Güherçile Temininde Karşılaşılan Güçlükler
        a- Güherçile ve Barut Kaçakçılığı
        b- Nakliye Güçlükleri
        c- Mubayaacıların Neden Olduğu Problemler
        d- Halkın Barut Üretmesi
        e- Yerel Yöneticilerin Çıkardığı Güçlükler
    2- Kükürt ve Odun Kömürü Temininde Karşılaşılan Güçlükler

D- MALZEMELER
    1- Barut İmaliyle İlgili Malzemeler
        a- Varil
        b- Deri (Meşin)
        c- Tekne
        d- Demir (Ahen)
        e- Bakır (Nühas)
        f - Kereste
        g- Yelken Bezi
        h- Fıçı
        ı- Kalbur (Gırbal)
        i- Kova (Gerdel)
        j- Elek
        k- Çanak
2- Diğer Malzemeler
        a-Arpa
        b- Saman
        c- Nal ve Çivi (Mıh)
        d- Koşum Kayışı
        e- Yağ
        f- Urgan
        g-Çul
        h-Yular
        ı- Köstek, Kaşağı ve Semer
        i- Sabun
        j- Çuval
        k- Çivi (Mismâr)
       1-Kürek

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÜRETİM VE TÜKETİM 

A- ÜRETİM 
    1- Barut Üretim Yöntemleri 
    2- Barut Üretim Teknolojisi ve Kalitesi
        a- Üretim Teknolojisi
        b- Üretim Kalitesi
        c- Barut Kalitesini Artırmaya Yönelik Çabalar ve Azadlu Baruthanesi'nin Kuruluşu
    3- Barut Üretim Miktarları ve Maliyet....
    4- Barut İthali

B-TÜKETİM
    1- Sefer İhtiyaçları
    2- Kurumların İhtiyaçları
    3- Donanma
    4- Kalelerin İhtiyaçları
    5- Diğer İhtiyaçlar

SONUÇ
BİBLİYOGRAFYA
DİZİN
EKLER:
EK 1: DİPNOTLARDA KULLANILAN DEFTER ve BAZI BELGELERİN KAPSADIĞ I TARİHLER
EK 2: III. SELİM DÖNEMİ BARUTHÂNE-İ ÂMİRE'NİN DÜZENLENMESİ
EK 3: PARA, AĞIRLIK VE HACİM BİRİMLERİNİN KARŞILIKLARI
EK 4: BELGELER
EK 5: RESİMLER
EK 6: KROKİ VE HARİTALAR