Osmanlı Döneminde Kuzey Irak (1831-1914)

Genel Açıklama

246 s, s/b resimler, Türkçe.

Bu çalışma, Osmanlı Devletinin son döneminde, gnmz Kuzey Irakın içinde bulunduğu Musul ve Şehrizor Vilayetlerinin sosyal ve iktisadi yapısını incelemektedir.

Araştırma dönemi ise, Osmanlı Devletinin Irakta son dönemini oluşturan 1831 senesinden itibaren, Birinci Dnya savaşının başladığı 1914 senesine kadar olan dönemi kapsamaktadır.

Devletlerin, gndelik resmi yazışmalarında, tarihi yanıltma gibi bir anlayış içinde olamayacakları düşüncesiyle, araştırmanın temel kaynağını, Osmanlı içinde olamayacakları dşncesiyle, araştırmanın temel kaynağını Osmanlı Devletinin arşiv belgelerine dayanarak gerçekleştirmeye çalışılmıştır. 19. yzyılın başlarından itibaren Batı Avrupa lkelerinin Osmanlı topraklarında yoğun bir şekilde mallarını satmaları, ham madde temin etmeleri, İran, Hind ve Uzak Doğu lkeleri ile olan ticari bağlantılarını gvence altına alma istekleri, Osmanlı Devletini siyasi, sosyal ve iktisadi reformları içeren kararlar almasında dış etkenlerin başında gelmiştir.

Bunların yanısıra, 1831 senesinde baş gösteren Mısır Valisi Mehmed Ali Paşanın askeri isyanı ve bu isyan neticesinde Osmanlı ordusunun Mehmed Ali Paşa orsusu karşısında yenilgiye uğraması, Osmanlı yöneticilerini, İngilizlerin Osmanlı devlet yapısında gerçekleştirmek istedikleri sosyal ve ekonomik reformları yerine getirmekte önemli bir siyasi etken olduğu tarihçiler tarafından kabul edilmiştir.

Yine Avrupanın doğu ile olan ticaretinin bu dönemden sonra ağırlıkla Irak topraklarından geçerek gerçekleştiği için, Irak topraklarında aşiretlerin oluşturdukları Emirlikler ve bu Emirlikler ile aşiretler arasında yaşanan çatışma ve çekişmeler yznden yaşanan gvensizliğe son verişmesi ve merkezi bir otoritenin oluşturulması gerekli görlmştr.

1831 senesinden itibaren Irakta, merkezi otoriteyi sağlamak ve Emirliklere son vermek amacıyla başlatılan askeri ve siyasi harekat, 1847de bölgede Tanzimat döneminin başlatılmasıyla son bulmuştur.

Bu çalışma, gnmzde Kuzey Irak bölgesinde içinde barındıran Musul ve Şehrizor Vilayetlerinin 1831-1914 yılları arasında sosyal ve iktisadi yapısına ışık tutmayı amaçlamıştır.