Her Devrin Bayramı Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Meşrutiyet Bayramı (1909-1935)

Genel Açıklama

262 s, Türkçe.

II. Meşrutiyet döneminin önemli gelişmelerinden birisi de, 23 Temmuz 1909 tarihinden itibaren kutlanmaya başlanan Meşrutiyet Bayramı'dır. Osmanlı Devleti'nin resmi milli bayramı olma niteliğini taşıyan ve I. Dünya Savaşının sonuna kadar coşkulu bir şekilde kutlanan Meşrutiyet Bayramı, bir yandan İttihat ve Terakkiye siyasal meşruiyet zemini oluştururken diğer yandan da dönemin toplumsal ve ideolojik yapısına ilişkin önemli bilgiler sunmaktadır. Bu yönleriyle Meşrutiyet Bayramı kutlamaları, İmparatorluğun son dönem siyasal ve sosyal tarihinin daha iyi anlaşılmasına da katkı sağlayacak unsurları barındırmaktadır.

Meşrutiyet Bayramının altı çizilmesi gereken bir başka niteliği de, Cumhuriyet dönemine aktarılmasıyla ilgilidir. Milli Mücadele aşamasında, işgallerin de etkisiyle Meşrutiyet Bayramı kutlamaları İstanbul'da yasaklanırken, kutlamaların merkezi Anadolu'ya kayacaktır. Böylece milli bayram, Milli Mücadele açısından önemli bir siyasal meşruiyet işlevi görmeye başlayacaktır. Meşrutiyet Bayramı kutlamaları Milli Mücadele sonrasında çok daha farklı bir şekilde de olsa 1935 yılına kadar devam ettirilecektir. Bu açıdan Meşrutiyet Bayramı, II.Meşrutiyet'ten Cumhuriyete aktarılan miraslardan birisi olarak da dikkati çekmektedir.

Bu çalışmada Meşrutiyet Bayramının Osmanlı Devletinden Cumhuriyete uzanan "tarihsel yolculuğu" siyasal ve sosyal boyutlarıyla incelenmektedir. Bu bağlamda bir taraftan bayramın iktidarlar açısından siyasal meşruiyet teşkil etme özelliği ele alınırken, diğer taraftan da Osmanlıcılıktan Türkçülük anlayışına doğru uzanan düşünsel çizgi bayram yorumları üzerinden takip edilmektedir.